Συντρόφισσες και Σύντροφοι,
Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος συνέρχεται ύστερα από ένα διάστημα έντονων διεργασιών. Είναι προφανές ότι είμαστε αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα. Και τα προβλήματα αυτά οφείλουμε να τα υπερβούμε με συνθετικές λύσεις.
Γιατί οι απαιτήσεις των καιρών είναι μεγάλες. Και ο ρόλος της αριστεράς δεν είναι να περιστρέφεται γύρω από τον ευατό της. Είναι να δίνει ελπίδα και διέξοδο στον κόσμο, στους εργαζόμενους, τους νέους ανθρώπους, τους πιο αδύναμους αυτής της κοινωνίας.
Είτε εμείς εδώ μέσα συνεννοηθούμε, είτε όχι, έξω από αυτές τις πόρτες, τα κοινωνικά προβλήματα θα συνεχίσουν να οξύνονται.
Γι αυτό, είναι καλό να ξαναθυμηθούμε ποιος είναι ο κεντρικός μας πολιτικός στόχος. Είναι το να οργανώσουμε τις κοινωνικές αντιστάσεις και να υψώσουμε μια ασπίδα κοινωνικής αλληλεγγύης απέναντι στην κρίση.
Και φαντάζομαι ότι όλες και όλοι αισθανόμαστε αυτή τη στιγμή πόσο το εκλογικό αποτέλεσμα και η ατμόσφαιρα που επικρατεί μετά τις εκλογές μας απομακρύνει από τον στόχο αυτό.
Γι αυτό θέλω να σταθώ λίγο στην πολιτική συγκυρία. Το κεντρικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι, ότι μια κυβέρνηση που βγήκε ηττημένη από τις ευρωεκλογές, προχωράει σήμερα χωρίς σοβαρές κοινωνικές αντιδράσεις την ατζέντα της κρίσης. Το σχέδιο που λέει ότι το κόστος της κρίσης θα καταβληθεί σε εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, και σε περικοπή των κοινωνικών δαπανών.
Μόλις προχθές ο Υπουργός Οικονομίας, ο κ. Παπαθανασίου μιλώντας στην ΟΚΕ εξήγγειλε μια πιο σκληρή πολιτική στα εργασιακά.
Μια πολιτική που εκφωνείται με κωδικούς ευχάριστους στα αυτιά, όπως «νέες προκλήσεις στον τομέα της απασχόλησης», «ανταγωνιστική οικονομία», «σύγχρονο καθεστώς στην αγορά εργασίας», «ευκαιρίες απασχόλησης», «υπέρβαση των αγκυλώσεων».
Και που όπως το λεξιλόγιο των μαφιόζων, που διαβάζουμε αυτές τις ημέρες στις εφημερίδες, στη πραγματικότητα σημαίνει διαφορετικά και πολύ σκληρά πράγματα. Σημαίνει στροφή στην επισφάλεια, στην εργασία λάστιχο, στην εργασία χωρίς δικαιώματα, χωρίς ασφάλιση και χωρίς αμοιβές.
Γιατί η φράση «νέες προκλήσεις στην απασχόληση», στη πραγματικότητα σημαίνει ελαστική απασχόληση, δηλαδή δουλειά από την οποία δεν μπορείς να ζήσεις.
Και αυτό είναι η στρατηγική της κυβέρνησης. Και έχει επίσης τη σημασία ότι όλα αυτά ο Υπουργός τα είπε παρουσία υψηλόβαθμης εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ που δεν αντέδρασε ούτε κατά το ελάχιστο.
Είναι δική μας, λοιπόν, ευθύνη η κοινωνία να μπορέσει να καταλάβει το σχέδιο αυτό και να οργανώσει τις αντιστάσεις της.
Πολλοί μπορεί να σκέφτονται ότι τα μέτρα αυτά πιθανώς να μην τους αφορούν. Να αφορούν, για παράδειγμα, βιοτεχνίες που παράγουν λάστιχα για πότισμα και στις οποίες απασχολούνται κυρίως μετανάστες, οπότε γιατί να σκάμε.
Αλλά δεν είναι έτσι. Η υπόθεση αφορά τους πάντες.
Οι τράπεζες επικαλούνται την κρίση για να καταργήσουν τις συλλογικές συμβάσεις. Και νομίζω ότι πρέπει να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό. Ότι κάθε εργαζόμενος είναι μόνος του στην διαπραγμάτευση με τον εργοδότη. Και επομένως απόλυτα ανίσχυρος να διαπραγματευτεί.
Και ας μην ξεχνάμε ότι οι τράπεζες έχουν ενισχυθεί με εγγυήσεις ύψους 28 δις, χρήματα των φορολογούμενων, για να μπορούν σήμερα να εκβιάζουν τους εργαζόμενους με τον χειρότερο τρόπο.
Και υπάρχουν και άλλα παραδείγματα. Πριν από λίγες μέρες, μια εφημερίδα και ένας ραδιοφωνικός σταθμός έκλεισαν με το σύστημα, το οποίο στο ποδόσφαιρο ονομάζεται «ξαφνικός θάνατος».
Και 500 άνθρωποι, με δάνεια, με ανελαστικές υποχρεώσεις, με σχέδια για την ζωή τους, κάποιοι από αυτούς ζευγάρια, γιατί και αυτό έχει τη σημασία του, βρέθηκαν από την μια στιγμή στην άλλη στον δρόμο.
Διότι ο εργοδότης τους αποφάσισε ότι δεν έβγαινε και αποφάσισε να κλείσει το μαγαζί, να πάρει το ελικόπτερο και να πάει να ξεκουραστεί.
Και υπάρχει ενδεχόμενο και άλλοι εργοδότες να αποφασίσουν κάτι τέτοιο. Τους δίνει άλλωστε αυτό το δικαίωμα η κυβερνητική πολιτική. Μια πολιτική που έχει ως βασικό άξονα την πλήρη ασυλία του κεφαλαίου.
Του κεφαλαίου που υπερδιπλασίασε τα κέρδη του όσο δεν υπήρχε κρίση, και τώρα με την κρίση όχι μόνο δεν δεσμεύεται από τίποτα απολύτως αλλά προσπαθεί να περάσει όλες τις ζημιές στους εργαζόμενους.
Προσπαθεί να περάσει όλα τα βάρη στους αδύναμους, όλο το κόστος στον κόσμο της εργασίας και στους εργοδότες απλώς θα προσφέρουμε ακόμα φθηνότερη εργασία και ακόμα λιγότερη φορολογία, ώστε να τους διαβεβαιώσουμε ότι θα διατηρήσουν την ισχυρή οικονομική τους θέση.
Με την λογική αυτή, πράγματα τα οποία σήμερα φαίνονται αυτονόητα, όπως η άδεια, το δώρο ή η αποζημίωση απόλυσης, αύριο ενδέχεται να μην είναι καθόλου αυτονόητα.
Σε αυτή την κατεύθυνση βρίσκονται και οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Υπουργού Απασχόλησης για περικοπή των ημερών εργασίας.
Το σχέδιο, που ονομάζεται αναίσχυντα «τέσσερεις μέρες εργασία μία ημέρα κατάρτιση», στην πραγματικότητα σημαίνει τέσσερις μέρες να πληρώνει μεροκάματα ο εργοδότης και μία να επιδοτείται με χρήματα του δημοσίου ή της ευρωπαϊκής ένωσης για να μην πετάξει τον κόσμο στο δρόμο.
Αυτή είναι πραγματική κατάσταση. Τα υποτιθέμενα κονδύλια για την κατάρτιση, πηγαίνουν στην εργοδοσία υπό μορφή λύτρων, για να μην γίνουν απολύσεις.
Διότι η κυβέρνηση χαράσσει πολιτική για την κρίση όχι για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της κοινωνίας αλλά όλων αυτών που με τους οποίους διατηρεί ιδιαίτερες σχέσεις.
Με αυτούς δηλαδή που συνηθίζουν τα κυβερνητικά στελέχη να παρακάθονται σε δείπνα στην Εκάλη ή να παίζουν τένις και να συνομιλούν στις κοσμικές δεξιώσεις. Και ενίοτε δέχονται και καμιά δωροσυσκευή ή κανα ταξίδι για στο εξωτερικό για να παρακολουθήσουν ποδοσφαιρικούς αγώνες ή γκραν πρι.
Γιατί πρέπει να καταλάβουμε ότι η κυβέρνηση δεν σχεδιάζει την οικονομική της πολιτική υπέρ των προνομιούχων και του κεφαλαίου από άποψη, από ισχυρή ιδεοληψία αλλά γιατί το σημερινό πολιτικό σύστημα εξουσίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα ισχυρά κέντρα οικονομικής εξουσίας. Εξαρτά την ύπαρξή του από αυτά και διαρκώς οφείλει να το ανταποδίδει.
Για αυτό, λοιπόν, λέμε ότι σε αυτή την φάση το πρώτο μας καθήκον είναι να υπερασπιστούμε και την τελευταία θέση εργασίας. Και να μιλήσουμε απλά και κατανοητά ώστε οι εργαζόμενοι να καταλάβουν το παιχνίδι που παίζεται σε βάρος τους. Ένα παιχνίδι που τους θεωρεί εκ των πραγμάτων στην θέση του αδύναμου κρίκου.
Πως ξεφεύγει, όμως, κανείς από αυτή τη θέση;
Ξεφεύγει ισχυροποιώντας την θέση του. Και το όπλο για να ισχυροποιήσουν τη θέση τους οι εργαζόμενοι, είναι η αλληλεγγύη η ενότητα και ο αγώνας για κοινωνικές διεκδικήσεις.
Κάτι που μας αφαιρούν σήμερα, με πρόσχημα τη κρίση, δεν πρόκειται να μας το επιστρέψουν αύριο. Και μόνο η μαχητική στάση απέναντι στα πράγματα μπορεί να σώσει τα κατακτημένα δικαιώματα και να μετατοπίσει το κέντρο βάρους της αντιπαράθεσης.
Και εκεί ακριβώς βρίσκεται ο δικός μας ρόλος. Το αν θα ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών, εξαρτάται από εμάς τους ίδιους.
Υπάρχουν όμως και άλλα μέτωπα ανοιχτά.
Είναι το ασφαλιστικό, που το άνοιξε ήδη ο πρωθυπουργός εξαγγέλλοντας περικοπές δαπανών στο ΙΚΑ. Αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι δεν προσανατολίζεται ούτε στην αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, ούτε στην λεηλασία των κοινωνικών πόρων. Γιατί αυτά θίγουν τους μεγαλοεπιχειρηματίες.
Απλώς μεταφέρει το πρόβλημα στους ασφαλισμένους. Στους μόνους δηλαδή που είναι εντάξει απέναντι στις υποχρεώσεις τους, που πληρώνουν τις κρατήσεις τους, και διεκδικούν την συμφωνημένη ανταπόδοση.
Και οι οποίοι, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, παρακολουθούν ζαλισμένοι από τις εφημερίδες τα εκατομμύρια που άλλαξαν χέρια με την υπόθεση της Siemens, τα λαδώματα, την διαφθορά, τις βαλίτσες στα κομματικά ταμεία, το μαύρο χρήμα να πηγαινοέρχεται.
Και που θα έπρεπε να τους βοηθήσουμε να συνειδητοποιήσουν ότι αυτά τα χρήματα είναι δικά τους χρήματα και όχι της Siemens. Είναι τα χρήματα που λείπουν από τα σχολεία, από τα νοσοκομεία, από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Δύο παρατηρήσεις μόνο για το θέμα της Siemens. Είπε τις προάλλες ο κ. Πάγκαλος ότι είναι θεμιτό επιχειρήσεις να ενισχύουν πολιτικά κόμματα.
Πιθανόν, αλλά σίγουρα όχι με μάρκα ή ευρώ σε μαύρες πλαστικές σακούλες.
ΝΑ ξέρει και ο κόσμος ότι η μία ή η άλλη εταιρεία που πήρε αυτά τα συμβόλαια για κρατικές προμήθειες, από την κυβέρνηση, βοηθάει και στην προεκλογική εκστρατεία το κυβερνών κόμμα.
ΤΑ μαύρα, όμως, σε σακούλες ή σε χαρτοκιβώτια είναι άλλο πράγμα.
Το δεύτερο που θέλω να πω:
Η Siemens δεν είχε μάλλον αντιληφθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια, την μεγάλη διαχωριστική γραμμή απέναντι στην πρόοδο και στη συντήρηση, που τόσο συχνά επικαλείται ο κ. Παπανδρέου.
Και από ότι φαίνεται λάδωνε και την πρόοδο και τη συντήρηση. Πράγμα που σημαίνει είτε ότι η Siemens δεν ήξερε την πραγματικότητα, είτε ότι η διαχωριστική γραμμή προόδου και συντήρησης δεν είναι αυτή που ορισμένοι θέλουν να νομίζουν και επιμένουν να τοποθετούν.
Προσωπικά, ενώπιον της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ισχυρίζομαι το δεύτερο.
Και αφού συζητάμε την γραμμή προόδου και συντήρησης, ας δούμε και το θέμα των οικονομικών προσφύγων. Όπου η κυβέρνηση τρέχει πίσω από τον κο Καρατζαφέρη διαφημίζοντας την σκληρή της πολιτική απέναντι σε απελπισμένους ανθρώπους και παραλείποντας έστω και κατά το ελάχιστο οποιαδήποτε αναφορά στην ανθρωπιστική διάσταση αυτής της υπόθεσης, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε με αστυνομικά ούτε με στρατιωτικά μέτρα.
Και δεν το λέμε εμείς μόνο. Το λέει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, το λένε οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, το λέει το κομμάτι της κοινωνίας που διατηρεί τον αυτοσεβασμό του και την ανθρωπιά του.
Ότι αυτή τη στιγμή η κυβερνητική πολιτική επιχειρεί να καρπωθεί πολιτικά την εξαθλίωση και το δράμα αυτών των ανθρώπων και τις αντιδράσεις που το θέμα αυτό προκαλεί στις τοπικές κοινωνίες.
Αντί να σχεδιάσει στοιχειωδώς τρόπους αντιμετώπισης, όπως ζητάει ο ΟΗΕ.
Και διαφημίζει τον αίσχιστο λαϊκισμό της με μέτρα όπως οι απελάσεις αλλοδαπών που κατηγορούνται για αδικήματα τα οποία επισύρουν ποινές φυλάκισης μέχρι τρεις μήνες. Ούτε καν καταδίκη. Απλή κατηγορία. Και ανεξαρτήτως του αν είναι νόμιμοι ή όχι.
Τι κάνει το ΠΑΣΟΚ; Ακολουθεί αυτό τον εύκολο δρόμο του ακροδεξιού λαϊκισμού. Σηκώνει τους τόνους μιλώντας για ξέφραγα αμπέλια και μηδενικές ανοχές. Παραβιάζοντας κάθε ιδεολογική αρχή από αυτές που συνηθίζει να επικαλείται όταν αναζητά στήριγμα στην αριστερά.
Η διαχωριστική γραμμή προόδου συντήρησης, όμως, δεν υπάρχει επιλεκτικά όταν ψάχνουμε για δεκανίκια. Διαμορφώνεται πάνω στα κοινωνικά προβλήματα.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την επίθεση που ετοιμάζεται πάνω σε ζητήματα δικαιωμάτων. Ακούγονται τελευταία πολλά για τράπεζες DNA. Αυτό παλιότερα ονομαζόταν φακέλωμα. Και μπορεί να αξιοποιηθεί σε περιπτώσεις πολύ ευρύτερες από αυτές που φαντάζεται ο κόσμος.
Γιατί με τις τράπεζες DNA μπορεί να ταυτοποιείται η παρουσία οποιουδήποτε οπουδήποτε. Και επίσης μπορεί να στοιχειοθετείται η παρουσία του, χωρίς να έχει καν συμβεί στην πραγματικότητα.
Πράγμα που με μία κουβέντα σημαίνει ότι αν θέλουν να μπλέξουν οποιονδήποτε οπουδήποτε θα τον μπλέξουν, χωρίς να χρειάζονται παραπάνω αποδείξεις.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τις κάμερες ή με τις παρακολουθήσεις των τηλεπικοινωνιών, που αυτές τις μέρες διαφημίζονται για την αποτελεσματικότητά τους.
Γιατί το θέμα τους δεν είναι η επιτήρηση των χώρων ή των συνδιαλέξεων. Το θέμα τους είναι η αρχειοθέτηση του υλικού, ώστε να μπορεί να χρησιμεύσει, ή να παραποιηθεί στην κατάλληλη στιγμή. Βλέπουμε λοιπόν την Αρχή Προστασίας Προσωπικών δεδομένων να αντιδρά σε αυτά τα σχέδια και στις γνωμοδοτήσεις Σανιδά. Βλέπουμε την αριστερά να αντιδρά. Βλέπουμε και προσωπικότητες του ευρύτερου δημοκρατικού χώρου να αντιδρούν. Αλλά και πάλι, δυστυχώς, το ΠΑΣΟΚ δεν το βλέπουμε.
Ας σημειωθεί και αυτό, γιατί είναι αλήθεια ότι σήμερα είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ ένα ευρύ δημοκρατικό μέτωπο για την προστασία των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων αλλά και για μια αποτελεσματική απάντηση στο ρατσισμό και τον ακροδεξιό λαϊκισμό που ξεδιπλώνεται έκδηλα στο μεγάλο κοινωνικό ζήτημα της μετανάστευσης.
Δυστυχώς όμως η ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει βάλει άλλη πλώρη. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δε μπορούμε να βρούμε κοινό βηματισμό με τον κόσμο του ή και με στελέχη του που δημόσια διαφοροποιούνται από αυτή τη συντηρητική στροφή της ηγεσίας του.
Συντρόφισσες και Σύντροφοι
Έθεσα στην αρχή της εισήγησής μου το θέμα της εξωστρέφειας και της πολιτικής συγκυρίας. Όχι γιατί ο πρόεδρος πρέπει να το παίζει υπεράνω κομματικής ατζέντας και να συνομιλεί με την κοινωνία. Ούτε γιατί αγνοώ ότι αυτό που σκεφτόμαστε οι περισσότεροι εδώ μέσα είναι το κομματικό ζήτημα.
Αλλά γιατί αισθάνομαι την ανάγκη να υπενθυμίσω σε όλες και όλους μας και πρώτα από όλα σε έμενα τον ίδιο ότι η ζωή είναι έξω από αυτή εδώ την αίθουσα. Και ότι το στοίχημα της αριστεράς είναι στην κοινωνία.
Αυτό δεν το λέω για να κουκουλώσουμε τα προβλήματα μας. Αλλά για να τα αντιμετωπίσουμε με κριτήριο τους πολιτικούς μας στόχους και τις πραγματικές ανάγκες.
Δεν χρειάζεται να κρυβόμαστε. Στο κόμμα, μετά τις εκλογές έχουν αναδειχτεί όλα τα σοβαρά προβλήματα. Και υποχρέωσή μας είναι να τα δούμε κατά πρόσωπο και να τα αντιμετωπίσουμε, φυσικά με δημοκρατικό, συνθετικό και συναινετικό, αλλά πάντοτε με πολιτικό τρόπο. Να αναμετρηθούμε με τις αδυναμίες μας αλλά και με τους ίδιους τους εαυτούς μας.
Όλο αυτό το διάστημα παρακολούθησα πολλές κομματικές διαδικασίες βάσης. Ξέρετε όλες και όλοι, το ίδιο καλά με εμένα, ότι εκεί ο κόσμος δεν είναι περιχαρακωμένος σε τάσεις, όπως είναι σχεδόν το σύνολο της Κεντρικής μας Επιτροπής.
Και αυτός ο κόσμος έχει έναν προβληματισμό που οφείλουμε να λάβουμε υπ όψιν μας. Μας λέει επιτακτικά: βρείτε τα. Εκπροσωπήστε μας. Δώστε μας ένα κίνητρο να είμαστε περήφανοι για το κόμμα. Τελειώνετε με τα φαινόμενα γραφειοκρατίας και εκφυλισμού. Λειτουργήστε σαν ηγεσία και όχι σαν ομάδες, ή, ακόμα χειρότερο, σαν άτομα με φιλοδοξίες.
Και αισθάνομαι σήμερα την ανάγκη να δώσω μια διαβεβαίωση σε όλον αυτόν τον κόσμο που με τις εξελίξεις που ακολούθησαν το εκλογικό αποτέλεσμα -και όχι με το ίδιο το αποτέλεσμα- αισθάνθηκε ότι η ηγεσία τον αδειάζει. Και ενδεχομένως να αισθάνθηκε και αμηχανία και θυμό και οργή.
Να δώσω λοιπόν τη διαβεβαίωση, τουλάχιστον σε ότι με αφορά, ότι δεν πρόκειται να συμβάλω ώστε το θέμα της ηγεσίας που προέκυψε, να συνεχίσει να αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης και διαμάχης.
Αντιπαραθέσεις και μάχες από δω και στο εξής έχουμε να κάνουμε πολλές αλλά για ουσιαστικά διακυβεύματα. Για τις ιδέες μας για τις απόψεις μας και μέσα στο κόμμα, κυρίως όμως έξω στα κοινωνικά μέτωπα.
Είμαι λοιπόν διατεθειμένος το επόμενο διάστημα να δώσω σημαντικές μάχες, για τις ιδέες και τις απόψεις μου. Και είμαι βέβαιος ότι όλοι μας θα δώσουμε σημαντικές μάχες για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος στη κοινωνία.
Και κυρίως να κάνουμε σημαντικά βήματα για να αλλάξουμε πρώτα από όλα εμείς ώστε να μπορέσουμε αργότερα να αλλάξουμε και το τοπίο στη χώρα. Για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών και στις απαιτήσεις του κόσμου της αριστεράς που μας παρακολουθεί με αμήχανο ενδιαφέρον.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Οφείλω να είμαι ειλικρινής μπροστά στην Κεντρική Πολιτική μας επιτροπή όταν μιλάω για την ανάγκη να αλλάξουμε, οφείλω να γίνω συγκεκριμένος.
Σήμερα, έτσι όπως λειτουργούμε, μετά από διαιρέσεις και περιχαρακώσεις που παραμένουν αμετάβλητες εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια, θεωρώ ότι δεν είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε απόλυτα στις απατήσεις της βάσης του κόμματος.
Της βάσης που κρατάει το κόμμα ζωντανό και πασχίζει με αξιοθαύμαστη συνέπεια για το καλύτερο πολιτικό αποτέλεσμα.
Το κείμενο στο οποίο καταλήξαμε είναι προϊόν ειλικρινούς προσπάθειας σύνθεσης και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα.
Αλλά αν μιλήσω με έναν έναν εδώ μέσα ξεχωριστά, είμαι σίγουρος ότι θα μου πει ότι δεν το θεωρεί αντίστοιχο του προβληματισμού που αναπτύσσεται στις κομματικές οργανώσεις. Μπορούμε να προχωρήσουμε με αυτό. Αλλά να ξέρουμε ότι τα καθήκοντά μας, ως το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο ενός αριστερού κόμματος μας επιβάλλουν να προχωρήσουμε σε πιο βαθιές επεξεργασίες και σε τομές στην λειτουργία του κόμματος.
Η βάση ζήτησε να μη κουκουλώσουμε τα σοβαρά ζητήματα. Να τα συζητήσουμε ανοιχτά και όχι ερήμην του κόσμου μας.
Αυτή η απαίτηση που αποκόμισα από όλες τις συνεδριάσεις όπου έλαβα μέρος με έκανε να προβληματιστώ και να σκεφτώ αν θα ήταν σκόπιμο να προχωρήσουμε συντεταγμένα και δημοκρατικά σε μια έκτακτη συνεδριακή διαδικασία.
Από την άλλη σκέφτηκα ότι τα συνέδρια όταν πραγματοποιούνται σε έκτακτες συνθήκες δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια στη βάση να εκφράσει ελεύθερα το προβληματισμό της. Κυριαρχεί η ένταση της αντιπαράθεσης όχι των απόψεων αλλά των οργανωτικών μηχανισμών, πράγμα που είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που χρειαζόμαστε τούτη την ώρα.
Και από την άλλη δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι βρισκόμαστε ήδη σε μια ιδιότυπη προεκλογική περίοδο και ότι μπορεί οι εκλογές να γίνουν ακόμα και τον Σεπτέμβριο και να μας βρουν να συζητάμε εισηγητικά κείμενα.
Ζύγισα όλες τις απόψεις, ταλαντεύτηκα και στο τέλος ζήτησα να ακούσω και τη γνώμη της πολιτικής γραμματείας.
Κάποιοι θεωρούν ότι ένα κόμμα δε μπορεί να λειτουργεί συλλογικά. Ότι ο πρόεδρος πρέπει να λειτουργεί πάντα ως αρχηγός που έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο και όχι ως πρώτος μεταξύ ίσων που διαβουλεύεται που ανταλλάσσει απόψεις με τα στελέχη του κόμματος.
Είναι το πρότυπο του αρχηγικού κόμματος στο οποίο έχει συνηθίσει η ελληνική κοινωνία και ενδεχομένως και εμείς οι ίδιοι.
Ε, λοιπόν εγώ, σύντροφοι, δεν επιλέγω και δεν μπορώ να λειτουργήσω σε αυτό το πρότυπο. Δεν επιλέγω και δεν μπορώ να λειτουργήσω ούτε ως φερέφωνο αποφάσεων που λαμβάνονται σε κάποιες κλειστές συσκέψεις πλειοψηφιών ή μειοψηφιών, ούτε όμως και ως αποφασίζων και διατάζων, αγνοώντας τα θεσμοθετημένα συλλογικά όργανα.
Για την αποκατάσταση της αλήθειας, λοιπόν, πρέπει να σας πω ότι δεν κατέθεσα πρόταση συνεδρίου στη προχθεσινή συνεδρίαση της ΠΓ, όπως λαθεμένα μετέδωσαν ορισμένα μέσα ενημέρωσης.
Ζήτησα την άποψη των μελών της ΠΓ, όπως είχα υποχρέωση να πράξω, πριν καταθέσω τη πρότασή μου στην ΚΠΕ.
Καταλαβαίνω, βέβαια, ότι μια τέτοια λειτουργία μπορεί να είναι ακαταλαβίστικη για ένα πολιτικό σύστημα που η έννοια της συλλογικότητας έρχεται σε δεύτερη μοίρα μπροστά στις αποφάσεις των αρχηγών –και μπροστά στο υπερεγώ τους πολλές φορές- αλλά εμείς δε πρέπει να λειτουργούμε όπως οι άλλοι ή καθ’ όπως θα μας υποδεικνύουν άλλοι.
Εμείς θα πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε θεσμικά και συλλογικά.
Η πολιτική γραμματεία, λοιπόν, αποφάνθηκε ότι μια έκτακτη συνεδριακή διαδικασία αυτή τη στιγμή είναι παρακινδυνευμένη και δε θα μας βοηθήσει.
Σέβομαι απόλυτα αυτή τη διαπίστωση και την εισηγούμαι εκ μέρους της πολιτικής γραμματείας στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή.
Ταυτόχρονα όμως εισηγούμαι τα ζητήματα που έχουν τεθεί, να μην τα ξεπεράσουμε όπως-όπως αλλά να αναμετρηθούμε με τους εαυτούς μας για να τα αντιμετωπίσουμε.
Ποια είναι τα ζητήματα αυτά;
Είναι πρώτα από όλα το ζήτημα της δημόσιας εικόνας μας και το πώς την μεταχειριζόμαστε. Το πώς την θυσιάζουμε, με μεγάλη ευκολία για λόγους εσωκομματικών συσχετισμών.
Είναι το ζήτημα της πολιτικής σύνθεσης. Την οποία δεν μπορούμε να πετύχουμε αν εμμένουμε σε περιχαρακώσεις, αν απολυτοποιούμε την αντίθετη άποψη και αν εξαντλούμε τα σοβαρά πολιτικά ζητήματα σε τακτικισμούς.
Είναι ακόμα το ζήτημα της λειτουργίας των τάσεων που θα το δούμε στο αποκορύφωμά σε τούτη εδώ τη συνεδρίαση για την εκλογή οργάνων.
Σκληρός συγκεντρωτισμός, εκβιασμός της ομοφωνίας, κατάργηση κάθε άλλου κριτηρίου για την ανάδειξη στελεχών, πολλές φορές ακόμα και φραξιονισμός, πράγματα που την τελευταία εβδομάδα έχουμε δει όλες και όλοι πιο έντονα από κάθε άλλη φορά.
Σύντροφοι, Δεν γίνεται να συνεχίσουμε έτσι.
Οι τάσεις έχουν πραγματικά ιδεολογική βάση, δεν το αμφισβητούμε και δεν μπορούμε και δεν πρέπει να περιορίσουμε την λειτουργία τους. Αυτό είναι ζήτημα δημοκρατικών αρχών μέσα στο κόμμα.
Οφείλουμε όμως με συγκεκριμένα μέτρα, να αφήσουμε και λίγο χώρο για το κόμμα.
Να αφήσουμε χώρο στο κόμμα να αναπνεύσει από τους μηχανισμούς, σε ζητήματα πολιτικής λειτουργίας, συνθέσεων και ανάδειξης στελεχών.
Και είναι για μένα ένα στοίχημα με τον εαυτό μας να δούμε ως που μπορούμε να λειτουργήσουμε δημοκρατικά και συνθετικά στο ανοικτό ζήτημα της εκλογής νέας πολιτικής γραμματεία και γραμματέα.
Είναι αδιανόητο οι αποφάσεις να μην παίρνονται στα βουλευόμενα όργανα του κόμματος. Είμαστε ενιαίο πολυτασικό κόμμα ή ομοσπονδία κομμάτων που το καθένα από αυτά μάλιστα λειτουργεί με την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού;
Είναι τέλος το ζήτημα της λειτουργίας των εκτελεστικών οργάνων του κόμματος και κυρίως της Π.Γ.
Σύντροφοι ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Στο κόμμα υπάρχει ζήτημα θεσμικά νομιμοποιημένου κέντρου λήψης των αποφάσεων.
Είναι αυτό το κέντρο η ΚΠΕ ή είναι οι χώροι όπου έγιναν χθες διεργασίες για να παρθούν αποφάσεις για το πώς θα ψηφίσουμε στην ΚΠΕ; Μπορεί να είναι το δεύτερο αλλά να το συνεννοηθούμε. Εγώ προτείνω, πάντως, να είναι η ΚΠΕ.
Είναι κέντρο των αποφάσεων αυτό η ΠΓ; Ένα όργανο αποδεδειγμένα διάτρητο, καθώς όχι μόνο οι τοποθετήσεις αλλά και οι σκέψεις μπορούν να διαρρεύσουν και μάλιστα με στρεβλό τρόπο στα μέσα ενημέρωσης . Ή μήπως έτσι λειτουργώντας αυτό το όργανο δεν μπορεί έτσι να παράξει πολιτική και άρα δεν μπορεί να είναι το κέντρο;
Θέτω ερωτήματα για να προβληματιστούμε αλλά οφείλω να δώσω και ορισμένες απαντήσεις.
Και επειδή υπάρχει το ευκταίο αλλά και το εφικτό, εγώ τουλάχιστον μπορώ να προτείνω κάποια εφικτά μέτρα, για να κάνουμε όλοι μας κάποια βήματα.
Το πρώτο είναι στις αρχαιρεσίες για τη νέα ΠΓ και το γραμματέα να μην αποφασίσουμε σε άλλες αίθουσες, αλλά να αποφασίσει η ΚΠΕ με δημοκρατία και σύνθεση.
Να κατατεθούν όλες οι υποψηφιότητες για τη θέση του Γραμματέα και μακάρι να είναι πολλές και να κρίνουμε τα πρόσωπα επί των κριτηρίων που απαιτεί η θέση και όχι με γνώμονα του αν βρίσκεται πιο κοντά στις απόψεις μας.
Και για την ΠΓ να ψηφίσουμε, όταν το αποφασίσουμε, σε ενιαία λίστα και να μην είναι κλειστή.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Θέλω να σας ομολογήσω ότι στον ένα αυτό μήνα που πέρασε από τη προηγούμενη ΚΠΕ, αισθάνομαι ότι πλησίασα το κόμμα και τους ανθρώπους του τόσο όσο δεν είχα καταφέρει να πλησιάσω έναν ολόκληρο χρόνο πριν, που βρισκόμουνα στη θέση του προέδρου.
Και πιστεύω ότι για όλους μας αυτός ο μήνας ήταν έντονος μήνας και μήνας αυτοκριτικής και μήνας που δοκίμασε τις αντοχές μας, που αποκάλυψε τις αδυναμίες μας, αποκάλυψε όμως και τις δυνατότητες να ανταποκρινόμαστε σε περιόδους κρίσης και να κάνουμε βήματα.
Και νομίζω ότι όλοι μας κάναμε κάποια βήματα, άλλοι μικρά άλλοι μεγαλύτερα.
Στην πολιτική Γραμματεία για παράδειγμα, πέρα από τις αντιθέσεις μας και τις διαφορές μας καταφέραμε τουλάχιστον να συνδιαχειριστούμε με συλλογικό τρόπο τη κρίση.
Καταφέραμε και να συνθέσουμε απόψεις και με τη βοήθεια της επιτροπής απόφασης να μπορούμε να έχουμε σήμερα στην ΚΠΕ , τουλάχιστον ένα συνθετικό κείμενο, μια κοινή βάση για τη συζήτησή μας για το πώς θα πορευτούμε από δω και στο εξής.
Θα μου πείτε, σίγα το βήμα. Κι όμως είναι ένα σημαντικό βήμα σε σχέση με τη προηγούμενη συνεδρίασή μας.
Ένα βήμα που μας δείχνει ότι με δεδομένες και σεβαστές τις συνεδριακές μας αποφάσεις και τις ισχυρές τους πλειοψηφίες, μπορούμε να κάνουμε βήματα σε μια κατεύθυνση πολιτικής συνεννόησης.
Μπορούμε να βρούμε κοινό τόπο αλλά και κοινούς κανόνες που θα διαφυλάττουν τη πολιτική συνεννόηση και δε θα εκθέτουν τη δημόσια εικόνα του κόμματος.
Ούτως ή άλλως, θεωρώ ότι έχουμε ξανακάνει σημαντικά βήματα σε αυτό το επίπεδο, ακόμα και αν δεν τα αξιοποιήσαμε ανάλογα.
Το προγραμματικό μας συνέδριο, για παράδειγμα, ήταν μια εξαιρετική διαδικασία. Και πέτυχε μια σοβαρή πολιτική σύνθεση, υπερβαίνοντας τις συμβατικές περιχαρακώσεις των τάσεων.
Έτσι, νομίζω, ότι πρέπει να προχωρήσουμε. Και οφείλουμε να το κάνουμε για δύο λόγους.
Πρώτον, γιατί το κεκτημένο του προγραμματικού συνεδρίου, κατάφερε να μας δώσει ένα σοβαρό πολιτικό εργαλείο, το πρόγραμμά μας, το οποίο μπορεί να μας οδηγήσει σε μάχες με όρους πολιτικής ηγεμονίας.
Δεν το αξιοποιήσαμε μέχρι τώρα όσο χρειαζόταν και αυτό είναι έλλειμμα επάρκειας δικής μας. Αλλά αυτό μπορούμε να το αλλάξουμε από αύριο κιόλας. Και να αναδείξουμε μέσα από αυτό το εξαιρετικά χρήσιμο ντοκουμέντο τις πολιτικές προτάσεις που θα μας επιτρέψουν να διεκδικήσουμε την ηγεμονία των αριστερών ιδεών, στα κινήματα, στην κοινωνία και στο κοινοβούλιο.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η συζήτησή μας σήμερα δεν διεξάγεται εν κενό. Είμαστε ήδη σε προεκλογική περίοδο και το πρώτο μας καθήκον, συντρόφισσες και σύντροφοι, είναι να προετοιμάσουμε το κόμμα για μια εκλογική μάχη που μπορεί να είναι άμεση.
Στην μάχη αυτή δεν θα πάμε συγκαλύπτοντας τις αντιθέσεις.
ΘΑ πάμε συνεννοημένοι και με σαφείς κανόνες.
Και με την δέσμευση ότι δεν θα γυρίσουμε την πλάτη στην βάση.
ΤΑ προβλήματα τα ξέρουμε, θα ψάξουμε λύσεις και θα τα αντιμετωπίσουμε. Και θα τα αντιμετωπίσουμε με μεγαλύτερη επιτυχία όταν θα υπάρχει η δυνατότητα να αναζητήσουμε λύσεις και συνθέσεις χωρίς τη πίεση του ελάχιστου πολιτικού χρόνου.
Τέλος μια κουβέντα για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η πολιτική μας συμμαχία. Για την ακρίβεια, είναι κάτι περισσότερο από συμμαχία, γιατί συσπειρώνει ως πολιτικός σχηματισμός, μεγάλο αριθμό ανένταχτων συντρόφων της αριστεράς. Η δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ τους έδωσε την δυνατότητα να ενταχθούν σε ενεργές πολιτικές διαδικασίες.
Η συμμαχία με τον ΣΥΡΙΖΑ έχει αποφασιστεί και επιβεβαιωθεί στις συνεδριακές μας διαδικασίες. Και από όσο έχω ακούσει, δεν αμφισβητείται από κανένα εδώ μέσα.
Το τελευταίο διάστημα υπήρξε μια φόρτιση γύρω από τις σχέσεις του κόμματός μας με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Ο Συνασπισμός και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι και δεν θα μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικά σχήματα.
Ισχυρός Συνασπισμός σημαίνει ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ, και αυτό είναι κάτι που ισχύει για όλες τις συνιστώσες ανεξαιρέτως.
Όλα τα ζητήματα θα λυθούν με σεβασμό στις απόψεις και με δημοκρατικό διάλογο, χωρίς προκαταλήψεις. Και όλοι ανεξαιρέτως έχουμε τεράστιο έδαφος συνεισφοράς, από την θέση που βρίσκεται ο καθένας.
Η ευθύνη μας απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ είναι να συμβάλλουμε στον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει, ακόμα πιο δημοκρατικά και ανοιχτά.
Ώστε ο κόσμος που στρατεύεται εκεί, να έχει πιο αυξημένο ρόλο στην διαμόρφωση όχι μόνο της δράσης αλλά και της πολιτικής του. Γι αυτό πρέπει να επεξεργαστούμε από την δική μας πλευρά τις προτάσεις μας και να ακούσουμε και τους συντρόφους των άλλων συνιστωσών, καθώς και τους ανένταχτους πάνω σε αυτό το ζήτημα.
Δεν υπάρχει κανένα θέμα διάχυσης του κόμματος στον ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε καμία άποψη από πουθενά για μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα. Γι αυτό, ας μην σπαταλάμε, όπως κακώς κάναμε, την ενέργειά μας σε τοποθετήσεις έντονα μεν φορτισμένες αλλά χωρίς σαφές περιεχόμενο, όπως αυτές για τις κάρτες.
Αν έχουμε αξιόμαχο και αποτελεσματικό κόμμα, θα είναι καλό και για το κόμμα και για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αν δεν έχουμε τέτοιο κόμμα, ο κίνδυνος διάχυσης είναι υπαρκτός προς όλες τις κατευθύνσεις, όχι μόνο προς την κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτό νομίζω ότι το καταλαβαίνουμε όλοι και όλες μέσα σε αυτήν εδώ την αίθουσα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Με τη συνεδρίαση της ΚΠΕ, αυτό το Σαββατοκύριακό, μπορούμε να βάλουμε ένα τέλος στην εσωστρέφεια και να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματά μας και κυρίως τη διάταξη του κόμματος σε θέση μάχης ενόψει των επικείμενων εθνικών εκλογών, που είναι πιθανό να είναι πολύ κοντά.
Γι αυτό ας μη χάσουμε χρόνο. Ας προετοιμαστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα και κυρίως ας μη κάνουμε τα ίδια λάθη. Ας μάθουμε από τα σφάλματά μας.
Προτείνω λοιπόν η ΚΠΕ να αποφασίσει τη σύγκλιση του διαρκούς μας συνεδρίου, στο δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη, με αποκλειστικό θέμα τη προετοιμασία του κόμματος για τις εκλογές και τη εκπόνηση εκλογικού προγράμματος, ως συμβολή δική μας, στις αντίστοιχες διεργασίες που θα λάβουν χώρα και στον ΣΥΡΙΖΑ.
Προτείνω μάλιστα τη προετοιμασία των κειμένων να αναλάβει η επιτροπή του προγράμματος που με επικεφαλής τον σφο Γιάννη Δραγασάκη, εκπόνησε με επιτυχία το πρόγραμμά μας, τον προηγούμενο Μάρτη. Προφανώς με τις κατάλληλες συνεισφορές δουλείας από τους συντρόφους που το επιθυμούν.
Συντρόφισσες και Σύντροφοι
Είναι περιττό να πω σε πόσο δύσκολη θέση έχει βρεθεί το κόμμα μετά τις εκλογές. Πολύ περισσότερο όσοι βρισκόμαστε σε θέσεις ευθύνης.
Αλλά η ευκαιρία και η δυνατότητα είναι εδώ μπροστά μας. Πιστεύω όμως ότι η κεντρική επιτροπή θα βρει τρόπο να ανταποκριθεί στις περιστάσεις. Ξεκινώντας από την διαπίστωση ότι δεν μπορούμε να πάμε ούτε βήμα πιο πέρα κουκουλώνοντας τα όποια προβλήματα. Αλλά ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την εντολή των μελών του κόμματος αλλά και την ευκαιρία που μας δίνεται σήμερα να αναστήσουμε το κόμμα στα πόδια του.
Ας μην φοβόμαστε την αλήθεια. Η αλήθεια είναι επαναστατική. Και ας αναμετρηθούμε πρώτα και κύρια με τους εαυτούς μας και με τις δικές μας αδυναμίες.
