Οι σκέψεις που έρχονται στον νου πολλών όταν ακούνε για την Ήπειρο έχουν να κάνουν με βουκολικές παραστάσεις, εικόνες από τη βαθιά ιστορία και παράδοσή της, μουσικούς ήχους, όμορφα τοπία και γενικότερα με καταστάσεις μιας Ελλάδας του χθες. Το ίδιο ισχύει, κατά το ήμισυ όμως, και για τους κατοίκους της Ηπείρου, οι οποίοι βλέπουν τον τόπο τους να είναι όμοιος σε αρκετά σημεία με δεκαετίες του περασμένου αιώνα, παράλληλα όμως να μαστίζεται από την ανεργία και την εγκατάλειψη, να αντιμετωπίζει βασικές ελλείψεις σε υποδομές, να απειλείται από την οικολογική καταστροφή, ενώ τα βασικά του πολιτισμικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά να γίνονται θυσία στον βωμό του κέρδους.
Η Ήπειρος, όπως και άλλες Περιφέρειες της χώρας, δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα που θέλει υποβαθμισμένες τις τοπικές κοινωνίες της “επαρχίας”. Τα αδιέξοδα που δημιουργεί το κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης, η υστέρηση σε σύγκριση με τον κεντρικό κορμό της χώρας και οι έντονες ανισορροπίες στο εσωτερικό της Ηπείρου είναι εμφανείς δια γυμνού οφθαλμού, ενώ η απουσία στρατηγικών μακράς πνοής και αναπτυξιακών επιλογών με άξονα τη βιωσιμότητα είναι χαρακτηριστικό μιας Περιφέρειας με πλούσια ιστορία και παράδοση, αλλά με άδηλο και αβέβαιο μέλλον.
Η ανεργία χτυπάει κόκκινο
Ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας στη χώρα μας και στην Ε.Έ παρουσιάζει η Ήπειρος, καθώς σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, η ανεργία στην Περιφέρεια διαμορφώθηκε στο 12,3% τον περασμένο Ιούνιο, καταγράφοντας έτσι αύξηση μίας ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Όπως όμως υπογραμμίζουν ειδικοί, το πραγματικό ποσοστό είναι τουλάχιστον διπλάσιο, καθώς στις επίσημες μετρήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι πραγματικά δεν εργάζονται ή όσοι υποαπασχολούνται, άλλα μόνο όσοι έχουν εγγραφεί στα μητρώα του ΟΑΕΔ. Η ανεργία μαστίζει πραγματικά την Περιφέρεια και ιδιαίτερα τις νέες γενιές, με αποτέλεσμα ένα νέο κύμα “μεταναστών” να κάνει την εμφάνισή του, ενώ όπως είναι φυσικό η ανεργία επηρεάζει καταλυτικά τη ζωή της τοπικής κοινωνίας.
Εξαφανίζονται κτηνοτροφία- γεωργία
Η Ήπειρος αποτελούσε ανέκαθεν κτηνοτροφική περιοχή. Τα οξυμμένα ωστόσο προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κτηνοτροφικός κόσμος και η αδιαφορία της Πολιτείας αποτελούν αιτίες εξαφάνισης και εγκατάλειψης του επαγγέλματος. Με τον διπλασιασμό των τιμών στις ζωοτροφές, στο πετρέλαιο, το ρεύμα και τις τιμές των προϊόντων να μένουν καθηλωμένες εδώ και χρόνια, οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να συνεχίσουν το επάγγελμα, κάτι εξάλλου που δείχνει και η συνεχιζόμενη μείωση των κτηνοτροφικών μονάδων τα τελευταία χρόνια.
Τους τελευταίους μήνες μάλιστα η διοίκηση της γαλακτοβιομηχανίας «ΔΩΔΩΝΗ» - που φτιάχτηκε από τους κτηνοτρόφους και έπαιξε έναν παρεμβατικό ρόλο στήριξης της κτηνοτροφίας στην περιοχή, αλλά και στον καθορισμό των τιμών σε όλη την Ελλάδα - ακολουθεί μια πολιτική αλλοίωσης του χαρακτήρα της κλείνοντας συμφωνία να φέρνει γάλα πρόβειο από άλλη περιοχή με τιμή μεγαλύτερη από αυτή που πληρώνει τους παραγωγούς της Ηπείρου και να δίνει το αγελαδινό γάλα σε μεγάλη ιδιωτική βιομηχανία σε τιμή πολύ μικρότερη από αυτή που έρχεται το γάλα από το εξωτερικό. Κτηνοτρόφοι της περιοχής τονίζουν ότι “οι κινήσεις αυτές και όχι μόνο δημιουργούν πολλά ερωτηματικά όχι μόνο για τη διαχείριση και την αλλοίωση του χαρακτήρα της βιομηχανίας, αλλά και η φημολογία για απαλλαγή της ΑΤΕ από τις θυγατρικές επιχειρήσεις, δημιουργεί σοβαρά ερωτηματικά για το αν προετοιμάζουν το έδαφος για την ιδιωτικοποίηση της γαλακτοβιομηχανίας”. Το θέμα έχει φέρει στη Βουλή με ερώτησή του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Β. Μουλόπουλος.
Την ίδια τύχη με τον κόσμο της κτηνοτροφίας έχει και ο αγροτικός, που βλέπει να αυξάνονται οι τιμές των λιπασμάτων και του πετρελαίου, ενώ η πρόσβασή του στο φυσικό αέριο να μην υπάρχει ή να είναι μικρή.
Χωρίς υποδομές, αλλά με περιβαλλοντικά προβλήματα
Την ίδια στιγμή η υποχρηματοδότηση και η απαξίωση των υποδομών εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής προστασίας, αποτελούν κοινό πρόβλημα όλων των Δήμων της Ηπείρου. Χαρακτηριστικό εξάλλου είναι το “έμφραγμα” των νοσοκομείων λόγω των ελλείψεων υλικών αλλά και προσωπικού, ενώ σύμφωνα με τους νοσοκομειακούς γιατρούς το νέο σύστημα εφημεριών δεν αποδίδει, παρά το αυξημένο κόστος. Ίδια κατάσταση και στα δημόσια σχολεία, όπου οι ελλείψεις δασκάλων και καθηγητών είναι τεράστιες, ενώ οι σχολικές υποδομές παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα.
Από την άλλη πλευρά, σημαντική είναι η απουσία δημόσιων μέσων συγκοινωνίας και μεταφοράς- τσουχτερές επίσης είναι οι τιμές των εισιτηρίων σε αυτά που υπάρχουν-, ενώ χαρακτηριστική είναι η απουσία τρένου σε όλη την περιοχή. Η απειλή παράλληλα ιδιωτικοποίησης βασικών συγκοινωνιακών υποδομών, όπως του λιμανιού της Ηγουμενίτσας, αποτελεί ορατό κίνδυνο.
Ένα επίσης από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ήπειρος είναι η υποβάθμιση του ανεκτίμητου περιβαλλοντικού της πλούτου, η ανεξέλεγκτη λειτουργία παραγωγικών δραστηριοτήτων και η ανικανότητα ορθολογικής διαχείρισης του προβλήματος των αποβλήτων.
Την ίδια στιγμή, οι ορεινές περιοχές εμφανίζουν προβλήματα χωρικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά. Μεταξύ άλλων αυτά είναι η σταδιακή εγκατάλειψή τους, οι βασικές ελλείψεις σε έργα υποδομής, υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και οι εν δυνάμει κίνδυνοι εξαιτίας του αναπτυσσόμενου ορεινού τουρισμού, ο οποίος όμως κι αυτός το τελευταίο διάστημα λόγω της οικονομικής κρίσης έχει πληγεί ιδιαίτερα. Ταυτόχρονα παρουσιάζεται το φαινόμενο της αστικοποίησης χωρίς αρχές, σχέδια, υποδομές και υπηρεσίες.
