Οι νεολαίοι που συγκρούονται δεν είναι "κουκουλοφόροι"

Του Νίκου ΜΟΡΦΟΝΙΟΥ

Οι συγκρούσεις όλες αυτές τις μέρες δεν πραγματοποιούνται μόνο από αναρχικούς. Αναμφίβολα ένα κομμάτι πίσω από τις κουκούλες έχει αναρχική συνείδηση και τις φορά είτε για προστασία είτε από σημειολογία. Ωστόσο -και όποιος είναι στον δρόμο όλες αυτές τις μέρες το βλέπει ξεκάθαρα- το υποκείμενο που συγκρούεται και συχνά προχωρά σε καταστροφές δεν τελειώνει απλά στο "κουκουλοφόρος" ή στο "αναρχικός"!
Οι περιστάσεις τούς ξεπερνουν και τους δύο.
Η πρώτη εκτίμηση ότι πρόκεται για το κομμάτι της "άγριας νεολαίας", παιδιών που βρίσκονται λόγω των οικονομικών και κοινωνικών τους καταβολών σε δυσχερή ταξική θεση, στο περιθώριο, και συχνά συνδέονται με υποκουλτούρες ή μικροπαραβατικές συμπεριφορές, είναι ορθή.
Ανάμεσα στα παιδιά που ξεχειλίζουν από οργή βρίσκονται παιδιά μεταναστών (οι μετανάστες της β' γενιάς), που θα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμη να είναι πολίτες β' κατηγορίας και να υφίστανται τον κρατικό, θεσμικό ρατσισμό. Δίπλα τους και οι Έλληνες νέοι από τα χαμηλά ή μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα, για τα οποία το παραμύθι της κοινωνικής ανέλιξης έχει ήδη καταρρεύσει κάπου ανάμεσα στο πλήθος των περιστασιακών εργασιών που κάνουν για να βοηθήσουν την οικογένεια να ξεπληρώσει τα δάνειά της.
Και αν πριν από λίγα χρόνια οι νέοι αυτοί μπορούσαν να στηρίζονται και στο εισόδημα του "πατέρα" στα διαστήματα ανεργίας, η εντεινόμενη οικονομική κρίση που κάνει τις οικογένειες να αδυνατούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους, συμβάλλει στην ολοένα μεγαλύτερη "προλεταριοποίηση" μεγάλων κομματιών της νεολαίας και ας μην προέρχονται με την κλασική έννοια από την "εργατική τάξη".
Η παραπάνω όμως θεωρία είναι μερική. Στους "δρόμους της φωτιάς" βγαίνουν και νέοι που δεν αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα οικονομικής επιβίωσης. Τι τους ενώνει με τους υπόλοιπους; Αυτό δεν είναι άλλο από το στοιχείο της καταπίεσης.
Η εντατικοποίηση των σπουδών, η αποστειρωμένη καθημερινή διαδρομή ανάμεσα σε σχολείο και φροντιστήριο, η πίεση του υπαγορευμένου ονείρου για "καριέρα και επαγγελματική καταξίωση", η γενικότερη ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το μέλλον, η καταστολή του αστυνομικού "κράτους ασφάλειας" που είναι παρόν σε κάθε νεανική γωνιά, σε κάθε πλατεία, μπορούν να οδηγήσουν στην αναζήτηση ενός διαφορετικού δρόμου, που παρέχει ωστόσο τη φαντασιακή επανασύνθεση των αξιών και της αλληλεγγύης.
Οι χιλιάδες μαθητές και οι νέοι που εκφράζουν την οργή τους με μια πέτρα σε μια τράπεζα ή σε ένα αστυνομικό τμήμα δεν είναι όλοι αναρχικοί ή αριστεροί. Μπορεί φυσικά να γίνουν. Μπορεί και όχι.
Η δολοφονία του 15χρονου Αλέξη τούς έδωσε το έναυσμα για ένα ξέσπασμα άνευ προηγουμένου για τα ελληνικά δεδομένα, για μια εξέγερση με χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν στη νεολαιίστικη εξέγερση του Μπρίξτον τη δεκαετία του '80, στη βία των καταπιεσμένων μαζών στο Λος Άντζελες το '92, στους "δρόμους της φωτιάς" των αποκλεισμένων στα προάστια των Παρισίων το 2005.
Το συμπέρασμα απ'όλα αυτά, όπως έλεγε και ένα από τα συνθήματα του Μάη του '68, είναι ό,τι "δεν μπορείς πλέον να κοιμηθείς ήσυχος, απ' τη στιγμή που ξαφνικά άνοιξες τα μάτια σου"... Και ίσως η δολοφόνια του Αλέξη να συνέβαλε σ' αυτό.

Από την Αυγή της 14/12/2008